ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ

ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ 17ης ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
Εις μνήμην
ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ !!! Ε, ΚΑΙ...;
Του Γιώργου Δοδοντσάκη

Πρόσωπα: (βλ. στο τέλος)
Το σκηνικό:
Το σκηνικό είναι λιτό. Τρία θρανία σε σχήμα ανοιχτού πι χωριστά το ένα από το άλλο, από δύο καρέκλες στο καθένα, έτσι ώστε να φαίνονται οι μαθητές, πίσω ένας πίνακας. (Το όλο σκηνικό θυμίζει σχολική αίθουσα). Τα παιδιά είναι ντυμένα με τα καθημερινά τους ρούχα, κάποια σακίδια βρίσκονται εδώ κι εκεί στο πάτωμα.[1]
Η αυλαία ανοίγει και μια μαθήτρια (ΜΑΡΙΑ) ξεφυλλίζει κάποια φύλλα αναζητώντας κάτι. Σε μισό λεπτό μπαίνουν και άλλες δύο μαθήτριες[2]


ΕΛΕΝΗ: (Μπαίνει βιαστικά) Γεια σου, Μαρία. Τι έγινε, πώς πας; βρήκες τίποτα;
ΜΑΡΙΑ: (Συνεχίζει να ψάχνει) Κάτι έχω βρει, αλλά θα δείτε και σεις, αν αξίζει.
ΕΛΕΝΗ. : Καλά, πού είναι οι άλλοι;
ΜΑΡΙΑ.: Πήγαν για φωτοτυπίες. Έχουν ώρα, σε λίγο πρέπει να ‘ναι εδώ. Τ’ άλλα παιδιά είναι δίπλα. Κάνουν πρόβα για το χορικό.
ΔΗΜΗΤΡΑ. (που τοποθετεί ένα πανεράκι στο οποίο ετοιμάζει και τοποθετεί μέσα γαρύφαλλα. [δε φαίνονται από το κοινό] : Σκέφτηκες με τι θα αρχίσουμε;
ΕΛΕΝΗ. : Ναι, λέω να αρχίσουμε με το χρονικό, να δούμε πώς ξεκίνησαν τα γεγονότα. Από πού και γιατί, και πώς και γιατί μαζεύτηκε ο κόσμος στο Πολυτεχνείο.
ΜΑΡΙΑ. : Ναι, το βρίσκω ενδιαφέρον. Δεν ξέρω όμως τι θα πουν και τα άλλα παιδιά!
ΔΗΜΗΤΡΑ.: Για λέγε, λοιπόν.
(Η Ελένη αρχίζει να διαβάζει το χρονικό)
Ημέρα πρώτη: Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 1973
Πραγματοποιούνται συνελεύσεις των φοιτητικών συλλόγων της Νομικής και της Ιατρικής. Εγκρίνονται στη νομική ψηφίσματα: 1) Καταδίκη των αντιδημοκρατικών μέτρων για τις φοιτητικές εκλογές 2) Αιτήματα για εκδημοκρατισμό 3) 20% για την παιδεία 4) Απόλυση των κρατουμένων σπουδαστών 5) 12μηνη θητεία στο στρατό 6) Κατάργηση καταπιεστικών διαταγών 7) Κάθοδος των φοιτητών στο πολυτεχνείο.
Το σύνθημα «εμπρός για το Πολυτεχνείο» κυριαρχεί και ακούγεται βροντόφωνα.
Από το μεσημέρι και μετά στο προαύλιο του Πολυτεχνείου συγκεντρώνονται φοιτητές από όλα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Στις 3 το μεσημέρι αρχίζουν Γενικές Συνελεύσεις με παρουσία 2.500 περίπου σπουδαστών και αποφασίζεται αποχή από τα μαθήματα έως τη Δευτέρα. Ενώ οι γενικές συνελεύσεις συνεχίζονται, ήδη έχουν συγκεντρωθεί έξω από το πολυτεχνείο στους δρόμους και τα πεζοδρόμια περίπου 2.000 άτομα. Τα συνθήματα που κυριαρχούν είναι γενικότερα πολιτικά «Ψωμί - Παιδεία- Ελευθερία», «Δημοκρατία», «Κάτω η Χούντα», «Κάτω ο Παπαδόπουλος», «Λαέ, πεινάς γιατί τους προσκυνάς», «΄Ενας είναι ο αρχηγός ο κυρίαρχος λαός», «Λαέ, πολέμα σου πίνουνε το αίμα».
(Απευθυνόμενη στη Μ.) ΄Ακου, άκου καλύτερα την κασέτα ( πηγαίνει και βάζει την κασέτα, στο σημείο όπου ακούγονται τα συνθήματα, ενώ δίνει τις σημειώσεις της στη Δήμητρα) – και αφού ακουστούν για λίγο από το ηχητικό ντοκουμέντο …
ΕΛΕΝΗ. Συνέχισε καλύτερα εσύ, Δήμητρα.
ΔΗΜΗΤΡΑ.: (συνεχίζει..) Η αστυνομία καταφθάνει και περικυκλώνει το Πολυτεχνείο. Οι φοιτητές τούς ρίχνουν νεράντζια. Ταυτόχρονα καταφθάνουν και άλλοι φοιτητές από άλλα Ιδρύματα, οι οποίοι διασπούν τον κλοιό των αστυνομικών και μπαίνουν στο Πολυτεχνείο. Οι φοιτητές υψώνουν την ελληνική σημαία στην πύλη του Πολυτεχνείου και γράφουν συνθήματα στους τοίχους των κτηρίων και του αυλόγυρου. Καταφθάνει ο εισαγγελέας ο οποίος στις 5.30 προσκαλεί από μεγάφωνο τους φοιτητές να εγκαταλείψουν το Πολυτεχνείο, ενώ ο διευθυντής της αστυνομίας ζητά στις 6.05 άδεια από τον πρύτανη να μπει η αστυνομία στο Πολυτεχνείο. Ο πρύτανης αρνείται κατηγορηματικά (ακολουθεί η σ. 35 της φωτοτυπίας).
Με το τέλος της ανάγνωσης μπαίνουν τρεις άλλοι μαθητές (Δημήτρης, Αργυρώ και Βούλα και από πίσω ακολουθούν η Χρυσάνθη και η Έρση)
ΚΟΣΜΑΣ: Γεια σας παιδιά, τι γίνεται; Μαρία, δείτε τι θα βάλουμε τελικά (Τα άλλα παιδιά αρχίζουν να κρεμούν τις αφίσες).
ΜΑΡΙΑ και ΕΛΕΝΗ : Ααα! ωραία, ωραία!
ΒΟΥΛΑ: Τι βρήκες Μαρία για πρώτο ποίημα;
ΜΑΡΙΑ. : Να, το ποίημα του Μιλτιάδη Μαλακάση : ΟΧΙ, ΠΟΤΕ ΣΚΛΑΒΑ ΖΩΗ! Το διαβάζεις , Αργυρώ, σε παρακαλώ;
ΑΡΓΥΡΩ: (Το διαβάζει...)
ΚΟΣΜΑΣ: Ωραία! Μετά;
(Εκείνη την ώρα μπαίνει ο Γιώργος με τη Γιώτα)
ΓΙΩΡΓΟΣ: (μάγκικα) Ααα! εδώ είστε πουλάκια μου!
ΓΙΩΤΑ: Γεια σας, παιδιά.
Οι άλλοι : (χωρίς σειρά) Γεια / γεια σας
ΓΙΩΡΓΟΣ.: Τι κάνετε, ρε σπασικλάκια;
ΕΛΕΝΗ.: (αυστηρά κάπως) Κάτσε και θα δεις. (συνεχίζει) Μετά λέω να ακολουθήσει το χρονικό, η δεύτερη μέρα δηλαδή.
ΒΟΥΛΑ: Δένει;
ΜΑΡΙΑ: Ας ακούσουμε και βλέπουμε.

(Η Ελένη[3] διαβάζει τη Δεύτερη μέρα)
Πέμπτη, 15 Νοεμβρίου 1973 (ακολουθεί η σ. 36 - 40 και η σ. 3 του χειρογράφου).
Τελειώνοντας η Ελένη πετάγεται ο Γιώργος
ΓΙΩΡΓΟΣ.: Ωχ! μωρέ. Κάθε χρόνο τα ίδια και τα ίδια. Από το δημοτικό ακόμα ίσα με σήμερα κάθε χρόνο ποιήματα, τραγούδια, λόγοι από τους καθηγητές και τις καθηγήτριες με τα συνολάκια τους... Δε βαρεθήκατε;
ΓΙΩΤΑ: (ειρωνικά, μιμούμενη κοροϊδευτικά τη φωνή της εκφωνήτριας): «Εδώ Πολυτεχνείο» «Εδώ Πολυτεχνείο»… Σας μιλά ο σταθμός των Ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων, των αγωνιζόμενων φοιτητών. ..Δεν το θυμάμαι και καλά...
ΓΙΩΡΓΟΣ: Μωρέ, αστεία αστεία , δε λες που γλιτώνουμε και κάνα μάθημα και απολαμβάνουμε τη φραπεδιά μας στην καφετέρια με το κορίτσι και το πίτσι πίτσι. Κι έχουμε και ένα φουλ πρόγκραμ μεθαύριο.... Μάγκα μου, να ζουν και να ‘ναι οι γιορτές και τα σπασικλάκια που συμμετέχουν στη διοργάνωση να την κάνουμε από το κω...
ΕΛΕΝΗ:. (αυστηρά /με φωνή που μαλώνει /αγριεμένα) Εεε!
ΓΙΩΡΓΟΣ.: (ειρωνικά /με πειρακτικό ύφος) Το σχολείο ήθελα να πω, Ελενάκι μου!
(Μπαίνει ο Τηλέμαχος με ένα Γειααααα και απευθύνεται αμέσως στον Γιώργο).
ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ. : (μπαίνει με φόρα και δήθεν ανησυχία) Εδώ είσαι, ρε κολλητέ, κι έφαγα τον τόπο; Ευτυχώς που άκουσα απέξω τη φωνούλα σου, κούκλε μου. Σχολάσαμε εδώ και πόση ώρα. (κοιτάζει δεξιά αριστερά τα πρόσωπα). Τι γίνεται εδώ, ρε;
ΓΙΩΡΓΟΣ: Τίποτα, Μάκη μου. Να, τα παιδιά φροντίζουν για μας.
ΤΗΛ.: Δηλαδή;
ΓΙΩΤΑ: Μεθαύριο δεν έχει σχολείο. Κατάλαβες; Θα χει εδώ τζερτζελέ και μεις στην υπόγα με την παρέα μας. Απόντες από δω και χωρίς πρόμππλεμ, ξέρεις, απουσίες και τέτοια… παρόντες εκεί ...
ΚΟΣΜΑΣ: Σας ακούω, ρε παιδιά, τόση ώρα και αναρωτιέμαι: Τόσο δύσκολο είναι να καθήσετε να ακούσετε δυο πράγματα. Να τιμήσουμε, ρε παιδιά, κάποιους που σκοτώθηκαν για μας; να τιμήσουμε το Πολυτεχνείο;
ΤΗΛ. : Τι να μάθω ρε; Ε, έγινε, πάει, τελείωσε. Πάπαλα. Με τέτοια θα ασχολούμαστε κάθε χρόνο;
ΜΑΡΙΑ: Ναι, ρε Μάκη, να ασχολούμαστε.
ΓΙΩΡΓΟΣ: Γιατί; (ειρωνικά / επιτιμητικά) τι μας νοιάζει τι έγινε το προ Χριστού; ΄Ησουν γεννημένη τότε; ήμουν γεννημένος τότε; Γι’ αυτό σου λέω, ( και πιάνοντάς την από το μπράτσο) ασ’ τα και πάμε τη βολτίτσα μας με τη μασίνα μου να γουστάρεις καβάλα.
ΓΙΩΤΑ: Κάτσε, ρε Γιώργο, να δούμε τι θέλει να μας πει η κοπέλα. Να γίνεται τόσο νταβαντούρι για το τίποτα, μονάχα για να χάνεται μάθημα;
ΚΟΣΜΑΣ: Θα σου πω εγώ.
ΔΗΜΗΤΡΑ: (τον διακόπτει) Άσε, ρε Κοσμά, εδώ πρέπει να δουλέψουμε.
ΒΟΥΛΑ: (που έψαχνε τόση ώρα) Παιδιά, ακούστε αυτό το ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη, να δούμε αν κολλάει εδώ. Χρυσάνθη, Έρση, διαβάστε σας παρακαλώ. (διαβάζουν εναλλάξ τους στίχους από το ποίημα ΑΝ ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΛΕΓΕΣΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ)
ΜΑΡΙΑ: Ναι, ωραίο. Συμφωνώ να μπει εδώ.
ΚΟΣΜΑΣ: Λέω να το σπάσουμε με κάποιο από τα τραγούδια που έχω βρει. Τι λέτε;
ΜΑΡΙΑ.: Ναι, για να ακούσουμε. (ο Κ. πάει να βάλει την κασέτα)
ΤΗΛ.: (πετάγεται παίζοντας το μπεγλέρι του) Ρε συ, βάλε κάνα του Νότη… α! που και πού ‘σαι … συνέχα με κάνα της Αντζι[4]
ΚΟΣΜΑΣ: (γυρίζει) Ακου να δεις αγοράκι μου, αν θες να μάθεις, γι αυτό σήμερα είσαι ελεύθερος να ακούς ό,τι θες, όπου θες και όταν θες
ΓΙΩΡΓΟΣ.: Σιγά ρε, φρένο.
ΜΑΡΙΑ: Φρένο, ξεφρένο, έτσι είναι. Τιμάμε με τη γιορτή μας αυτούς που δε λογάριασαν τη ζωή τους για να λες εσύ και ‘γώ και όλοι ελεύθερα τη γνώμη μας το κατάλαβες;
ΤΗΛ. (στο Γιώργο με νόημα): Γι’ αυτό και τα μνημόσυνα, αυτοκόλλητε. Κατάλαβες; (δείχνοντας με το δάχτυλό του το μυαλό του)
ΕΛΕΝΗ: Ναι, γι’ αυτό. Αλλά θα ‘θελα να ‘ναι, όχι για πολύ, για κάνα μήνα χούντα. Να σου πω εγώ μετά. Αλλά μη φοβάσαι, αν πάμε οι περισσότεροι όπως εσύ, με άγνοια, με αδιαφορία, θα ‘ρθει, να ‘σαι σίγουρος.
ΤΗΛ.: Τιιιι … Χούντα και πούντα μας τζαμπουνάς τώρα. Τι είναι πάλι αυτό;
ΔΗΜΗΤΡΑ: Τι είναι αυτό; Δικτατορία, αγοράκι μου, δικτατορία!
(Ο Κοσμάς έχει πάει εντωμεταξύ στο μαγνητόφωνο και βάζει το τραγούδι: «Μπήκαν στην πόλη οι οχτροί)
(Μετά το τραγούδι, τα πράγματα σοβαρεύουν.)
ΓΙΩΤΑ: Για κάν’ τα μας πιο λιανά, ρε Δήμητρα.
ΔΗΜΗΤΡΑ: Δικτατορία Γιώτα. Δηλαδή σ’ αρέσει εσένα να σ’ έχουν κάτσε - κάτσε, σήκω σήκω. Αυτόν να βλέπεις εκείνον, γιατί τον συνάντησες, πού ήσουνα και με ποιον; γιατί πήγες εκεί…
(πετάγεται ο ΚΟΣΜΑΣ και συνεχίζει) … Και πριν προλάβει καλά καλά να στρώσει το μυαλό σου να σε βρίζουν και να σε δέρνουν… Και να ‘ταν μόνο αυτό; Να σε φυλακίζουν και να σε εξορίζουν γιατί δεν έχεις τις ίδιες ιδέες μ’ αυτούς.
ΓΙΩΡΓΟΣ: Και ποιος τα ανέχεται, ρε, όλα αυτά;
ΚΟΣΜΑΣ: Αμ’ δεν τα ανέχεσαι, καημένε, στα επιβάλλουν! Κάνουν νόμους, όπως θέλουν και αυτούς που υπάρχουν τους εφαρμόζουν, όπως θέλουν.
ΓΙΩΤΑ: Ποιος μωρέ; πώς;
ΕΛΕΝΗ: Έρχεται κάποιος που νομίζει ότι είναι θεός, ότι είναι εθνοσωτήρας, που νομίζει ότι όλα τα στραβά θα τα λύσει αυτός χωρίς να δίνει λόγο σε κανένα. Μαζεύει και μερικούς της ίδιας φτιασιάς, έχει και τις ευλογίες κάποιων που τον στηρίζουν στο μεγάλο έργο του και βάζουν φίμωτρο στον κοσμάκη.
ΓΙΩΤΑ: Και γιατί όλα αυτά;
ΚΟΣΜΑΣ: Για να έχουν τον έλεγχο, φιλαράκι. Για να κάνουν το παιχνίδι τους. Κατάλαβες;
ΤΗΛ.: Σιγά ρε φίλε, ποιοι είναι αυτοί δηλαδή, και πού ξέρεις εσύ ότι είναι αλήθεια όλα αυτά;
ΕΛΕΝΗ: Υπάρχουν μαρτυρίες ανθρώπων που ΄τα ΄ζησαν, ντοκουμέντα, ηχητικό και φωτογραφικό υλικό, υπάρχει κινηματογραφικό υλικό.
ΒΟΥΛΑ: Παιδιά, καλή η κουβέντα αλλά να προχωράμε και το πρόγραμμα. Τι θα βάλουμε μετά;
ΚΟΣΜΑΣ: Εγώ λέω να βάλουμε ένα ακόμα τραγούδι.
ΒΟΥΛΑ: Πάλι; Δε θα κολλάει.
ΚΟΣΜΑΣ. (πάει στο κασετόφωνο) Καλά, ακούστε το πρώτα και θα δούμε που θα το εντάξουμε (βάζει το τραγούδι)[5]
ΓΙΩΤΑ : (μόλις τελειώσει το τραγούδι)[6].Και δε μου λέτε… αυτοί… στο Πολυτεχνείο, ντε… τα ‘βαλαν με τη Χούντα;
ΑΡΓΥΡΩ: Το Πολυτεχνείο ήταν το αποκορύφωμα. Η αντίσταση άρχισε σχεδόν με την επιβολή της δικτατορίας του ‘67. ΄Όμως ήταν περιορισμένη. Λίγοι αντιδρούσαν. Ο φόβος κυριαρχούσε. κι άμα έχεις οικογένεια, παιδιά ... φοβάσαι, πώς να το κάνουμε. Πάντως στην Ελλάδα αναπτύχθηκε αντιστασιακό κίνημα παράνομο. Στο εξωτερικό οργανώνονταν συγκεντρώσεις, συζητήσεις, ομιλίες με σκοπό να ξεσηκώσουν τη διεθνή κοινή γνώμη ενάντια στους απριλιανούς..
ΚΟΣΜΑΣ. Και εδώ στην Ελλάδα εκτός από την απόπειρα δολοφονίας του Παπαδόπουλου από τον Αλέκο Παναγούλη, γίνονταν σιγά σιγά φανερή η παρουσία των αντιστασιακών με καθημερινές σχεδόν εκρήξεις βομβών...
(Ο ΤΗΛ. τον διακόπτει) Και δε μου λες ρε φιλαράκι, πρέπει να κάνουμε τώρα εμείς που έχουμε δημοκρατία κάθε χρόνο τόση φασαρία με γιορτές και πανηγύρια και μνημόσυνα δηλαδή;
ΕΛΕΝΗ: (πετάγεται): Ναι, ρε Μάκη. Πρέπει γιατί με τη γιορτή και με το μνημόσυνο, ναι, το μνημόσυνο που κοροϊδεύεις, αυτό κάνουμε. Θυμόμαστε. Θυμόμαστε πρόσωπα και γεγονότα, για να μη ξεχνάμε. Για να ‘μαστε πάντα έτοιμοι για κάθε τι. Γιατί δεν ξέρεις ποτέ τι γίνεται. Το να είσαι ελεύθερος δεν είναι κάτι που το παίρνεις κληρονομικά και πάει τελείωσε. Μπορεί να σου στερήσουν την ελευθερία σου ανά πάσα στιγμή και με όποιο τρόπο.
(Εδώ κάνει είσοδο ο χορός (ντυμένος με μαύρα ρούχα κι ένα κόκκινο γαρύφαλλο καρφιτσωμένο ή κρατώντας το στο χέρι, και εν είδει χορού αρχαίας τραγωδίας με ρυθμό και ένταση και κίνηση απαγγέλλουν ανά δυο ή τρία παιδιά κάθε στροφή του το ποίημα «Στους Άτρομους του Πολυτεχνείου». Με την απαγγελία κάθε στροφής από κάθε ομάδα παιδιών, η κάθε ομάδα φεύγει από τη σκηνή από την άλλη πλευρά.)
ΓΙΩΡΓΟΣ: Και δε μου λέτε ρε όμορφες, εκεί ..... στο ... Πολυτεχνείο, ντε... έγινε μεγάλη βαβούρα;
ΓΙΩΤΑ : Κάτσε, ρε Γιώργο, φτάνει το δούλεμα. Τι έγινε, ρε Ελένη, για λέγε.
ΓΙΩΡΓΟΣ: Ωωωπα, η Γιώτα!!! (ειρωνικά). Μεταμέλεια;… μετάνοια;… στροφή στο καθώσπρέπει;
ΓΙΩΤΑ: Ε, ρε Γιώργο, σοβαρέψου και καμιά φορά!
ΜΑΡΙΑ: Αν θες να μάθεις, Γιώργο, για το «καθώς πρέπει» που πέταξες τα παιδιά που πρωτάρχισαν τα γεγονότα και έπαιξαν και τις τρεις μέρες τη ζωή τους κορώνα γράμματα στο πολυτεχνείο, δεν ήταν «καθώς πρέπει», όπως το όριζαν οι νόμοι τότε. Ίσα ίσα αναρχικούς τους ανέβαζαν, αλήτες και κουμμούνια τους κατέβαζαν…
ΒΟΥΛΑ: ΄Ελα, Δήμητρα, διάβασε το χρονικό της τρίτης μέρας να τελειώνουμε με το πρόγραμμα
ΔΗΜΗΤΡΑ: (διαβάζει το χρονικό).
ΚΟΣΜΑΣ: (σε κάποιο σημείο τη διακόπτει). Εγώ λέω, ρε παιδιά, να προβάλουμε εδώ τα σλάιτς που έχουμε. Για δείτε (πάει στη μηχανή, τα προβάλλει ένα - ένα και διαβάζει τις σημειώσεις για κάθε φωτογραφία)[7].
ΜΑΡΙΑ: Ωραία! ( και πριν προλάβει να συνεχίσει, η Βούλα βάζει το τραγούδι «Είμαστε δυο είμαστε τρεις είμαστε χίλιοι δεκατρείς». Με το τέλος του τραγουδιού η Μαρία παραδέχεται ότι αυτό ταιριάζει)
ΜΑΡΙΑ: Πολύ ωραίο!
ΚΟΣΜΑΣ: Για τέλος τι θα βάλουμε;
ΑΡΓΥΡΩ: Παιδιά υπήρξαν νεκροί. Δυστυχώς δε γνωρίζουμε ούτε και σήμερα πόσοι. (συνεχίζει με απορημένο και λυπημένο ύφος) … Δεν ξέρω γιατί .., αλλά (ανεβάζοντας τη φωνή) έχουμε ονόματα νεκρών. Να κάνουμε προσκλητήριο.
ΜΑΡΙΑ: Ποιος θα τα φωνάξει;
ΤΗΛ.: (δυνατά, πολύ δυνατά και αποφασιστικά) Εγώ!
ΚΟΣΜΑΣ: (του δίνουν το φύλλο) Δοκίμασε!
(κάποιος μαθητής βάζει και ακούγεται η μουσική από το «Επέσατε θύματα …». Η ακούγεται μουσική χαμηλά τόσο, ώστε να ακούγεται και ο Κοσμάς που διαβάζει ταυτόχρονα τα ονόματα των νεκρών αργά, καθαρά, με το ανάλογο ύφος και συναισθηματική φόρτιση)

(Τα παιδιά του χορού, αυτά που απήγγειλαν ήδη, περνώντας και διασχίζοντας τη σκηνή, παίρνουν ένα ένα από ένα γαρύφαλλο και το βάζουν στο στεφάνι[8] που κάποιος[9] από τους μαθητές που ήταν στη σκηνή εντωμεταξύ το είχε κρεμάσει κάπου ψηλά)
ΑΡΓΥΡΩ: (αφού τελειώνει το προσκλητήριο νεκρών) Καλά ρε παιδιά ως εδώ, αλλά με τα σκηνικά τι θα γίνει; ποιος θα τα αναλάβει;
ΓΙΩΡΓΟΣ: (δυνατά, πολύ δυνατά και αποφασιστικά): ΕΓΩ !
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
ΕΛΕΝΗ
ΜΑΡΙΑ
ΔΗΜΗΤΡΑ
ΚΟΣΜΑΣ
ΒΟΥΛΑ
ΑΡΓΥΡΩ
ΕΡΣΗ
ΧΡΥΣΑΝΘΗ
ΓΙΩΤΑ
ΓΙΩΡΓΟΣ
ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ (Μάκης)
ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΧΟΡΟΥ (8-12, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα)

Σημ. Εφόσον δεν υπάρχουν αρκετοί μαθητές/ τριες μπορεί να γίνει το ίδιο κείμενο με λιγότερα πρόσωπα, συγχωνεύοντας τους ρόλους στα σημεία όπου διαβάζεται το χρονικό ή αναπτύσσονται οι σκέψεις των παιδιών για τη δικτατορία ή στις απαγγελίες των ποιημάτων.



[1] Εννοείται πως είναι στη διάθεση / στην ευχέρεια του κάθε υπεύθυνου ή της ομάδας να μην ακολουθήσεις τις υπάρχουσες εδώ οδηγίες και να αναπτύξει το δικό του σκηνικό, τη σκηνοθεσία, τη χορογραφία κτο. Το ίδιο μπορεί να γίνει με την επιλογή των ποιημάτων και των τραγουδιών που εδώ προτείνονται.
[2] Φυσικά το σκηνικό μπορεί να στηθεί διαφορετικά, ανάλογα με τις δυνατότητες της σχολικής μονάδας και του υπεύθυνου εκπαιδευτικού
[3] Μπορεί να δοθεί η ανάγνωση και σε άλλη μαθήτρια / μαθητή από τους ευρισκόμενους στη σκηνή
[4] Τα ονόματα των αοιδών μπορούν να αλλάξουν ανάλογα, αφού κάθε χρόνο που παρουσιάζεται το έργο γίνονται γνωστοί και «παίζουν» ονόματα διαφόρων «καλλιτεχνών»
[5] Εναλλακτικά προς το τραγούδι που εδώ προτείνεται, επιλέγεται ένα τραγούδι από τον υπεύθυνο καθηγητή ή από την ομάδα των παιδιών ή από κοινού.
[6] Πρόταση: δεν είναι αναγκαίο να φτάνει στο τέλος του κάθε τραγούδι ή ηχητικό ντοκουμέντο. Χαμηλώνει ο ήχος πιο νωρίς από την κεντρική κονσόλα /ηχολήπτη, εφόσον υπάρχει, ώστε να μη δημιουργείται μεγάλο κενό στη στιχομυθία και να «ελέγχονται» οι κινήσεις των μαθητών/τριών στη σκηνή καλύτερα. Εξάλλου στόχος είναι δημιουργηθεί η κατάλληλη ατμόσφαιρα, αυτή που θα συνεπάρει το κοινό, το οποίο , εφόσον αποτελείται από μαθητές, ενδέχεται να δημιουργήσει φασαρία, να ακουστούν φωνές κλπ.
[7] Επιλέγονται από τον υπεύθυνο ή από την ομάδα τα πιο ενδιαφέροντα, και είναι τόσα στον αριθμό, ώστε να μην κουράζουν και χαλαρώνουν την επι της σκηνής δράσης. Στόχος με αυτά είναι η δημιουργία ατμόσφαιρας εδώ.
[8] Το στεφάνι είναι από υλικό τέτοιο που μπορεί να τρυπηθεί, ώστε να καρφωθούν τα γαρύφαλλα, που είναι δεμένα σε καλαμένιο κορμό
[9] Προτείνεται αυτός που δεν έχει μεγάλο ρόλο